پژوهش در کاشمر همچنان در انتظار بذل توجه
- دسته: خبر
هفته پژوهش بهانه ای برای بررسی وضعیت تحقیق و پژوهش در سطح شهرستان شد. به ظاهر همه چیز عالی است. هر مجموعه و نهادی بخشی دارد که به نحوی از انحاء باید با پژوهش مرتبط باشد.
در بعضی جاها نظیر مراکز آموزش عالی تشکیلات به سامانی در رابطه با این مهم مشاهده میشود. افراد شاخصی هم به عنوان پژوهشگر در نقاط مختلف شهرستان حضور دارند. در یک مرور ساده بر مجموعه اظهارات مسئولان صاحب نظر در امر تحقیق در هفته پژوهش، متوجه سخنان بسیار عالی ایشان در منقبت تحقیق و منزلت محقق میشویم. تو گویی ابر و باد و مه و خورشید و فلک در کاشمر بر آنند تا مسئولان در عالم شعار به نحو احسن به تکریم پژوهش و پژوهشگر بپردازند!
در شهرستان ما پژوهش چه جایگاهی دارد؟ سئوال سختی است؟ پاسخ دادن به این سئوال سه حالت دارد؛ یک، آن که نمیدانیم! آری میتوان سئوال را پاک کرد. میتوان اظهار داشت که هر نهاد و سازمان در اداره کل و یا سطح وزارتخانهاش دارای پژوهشکده و مرکز تحقیقات است و به همین خاطر طرح این سئوال محلی از اِعراب ندارد. در حالت دوم میتوان از سر درد به عدم توجه مطلوب به این امر اشاره کرد. در حالت سوم باید به مجموعه شعارهای اصحاب شعار که دستی در ظواهر پژوهش دارند، مراجعه کرد. در کلام ایشان تحقیق و پژوهش جایگاهی سترگ در کاشمر دارد! تعجب نکنید برابر این پاسخ باید گوشه چشمی به طرحهای پژوهشی مراکز آموزش عالی شهرستان و سایر جاها که نامی در این رابطه دارند، داشته باشیم. اینان روی کاغذ کلی طرح و نقشه و برنامه دارند.
در کاشمر موسسات آموزش عالی نظیر؛ دانشگاه آزاد اسلامی، پیام نور، علمی و کاربردی، شعبه جهاد دانشگاهی، مجتمع آموزش عالی، مجتمع آموزش عالی سلامت و آموزشکده فنی و حرفهای سماء فعالیت دارند! روی کاغذ قرار است روزی روزگاری در ریوش هم دانشگاه آزاد اسلامی شعبهای ایجاد کند. در کنار اینان باید به مرکز تربیت مربی قرآن کریم هم اشاره کرد. حوزههای علمیه هم مهد علم هستند. چهار حوزه علمیه ویژه برادران در کاشمر و ریوش فعالیت دارند. سه حوزه علمیه هم برای خواهران قابل رصد هست. مرکز تحقیقات کشاورزی کاشمر هم شهرت خاص خود را دارد. شورای شهر هم در این دوره از فعالیتش کمیسیونی ویژه مسایل پژوهشی دارد. سایر جاها هم بعضاً کارگروههای در باره پژوهش دارند. اداره آموزش و پرورش هم پژوهشسراهای خاص خود را دارد.
در برخی از این مجموعهها شاهد وجود دایرهای ویژه با عنوان ارتباط با صنعت هستیم، روی کاغذ هر ترم تحصیلی تعدادی دانشجو با نظارت تعدادی از اساتید به مراکز صنعتی و شرکتها و موسسات داخل و خارج شهرستان معرفی میشوند، قرار است اینان بطور عملی از علم خود بهره ببرند. از سال 1374 شاهد فعالیت این دفاتر در کاشمر هستیم. قریب 20 سال از اعزام اولین دانشجو به کارآموزی میگذرد، حاصل این کار چیست؟ شاید ندانید مراکز آموزش عالی شهرستان هم اینک دارای حداقل دو رشته دکترا، قریب 22 رشته گرایش کارشناسی ارشد و بالغ بر صد رشته کاردانی تا کارشناسی هستند. این بضاعت علمی بسیار قابل توجه است. از مجموع شاغلین به تحصیل این 124 رشته بالغ بر بیست هزار نفر فارغالتحصیل شدهاند.
بسیاری از دانشآموختگان برای به پایان بردن درسشان باید پایاننامه و سمینار و تزی ارائه کنند. به نظر شما چند درصد این موارد مربوط به کاشمر است؟ مرسوم است که اعضای هیئت علمی این مراکز تشویق به امر پژوهش شوند، در این مراکز چه تعداد طرح پژوهشی به تصویب رسیده است؟ چه تعداد از این طرحها به پایان رسیده است؟ چه تعداد از این طرحها مربوط به شهرستان و حل مشکلات است؟ چه تعداد از ادارات و سازمانهای شهرستان اولویتها و دغدغههای مطالعاتی خود را به این دانشگاهها ارجاع دادهاند؟ بد نیست بدانید برخی اوقات شاهدیم مراکز نظیر شهرداری مطالعات خود را به مراکزی خارج از شهرستان سفارش میدهند، بطور قطع مسئولان برای این قبیل سفارشات دلایلی دارند. شاید کمیت و کیفیت فعالیت علمی دانشگاههای کاشمر مطلوب ادارات و نهادهای شهرستان نیست؟
در روی کاغذ آمار تحقیق و پژوهش وضعیت نسبتاً مطلوبی دارد. این آمار برای پر کردن قفسههای آرشیو هر دانشگاه عالی هستند. کدام تحقیق و مطالعه منجر به تولید علم و ارائه نظریه و ثبت اختراع شده است؟ از تجاری سازی تحقیقات چه خبر؟ بسیاری دَم از تشکیل شرکتهای دانشبنیان میزدند، نتیجه کار چی شد؟ قرار بود کاشمر شاهد تاسیس پژوهشکده معدن باشد، این مهم که در دوسال گذشته هم رسانهای شد، به کجا رسید؟ دانشگاههای شهرستان دارای چند فصلنامه علمی هستند؟ بخش خصوصی به چه نحوی از کارگاهها و آزمایشگاههای این مراکز بهره میبرند؟ آیا این چنین امری در کاشمر مرسوم است؟ به نظر شما مجموعه صنعتی و اقتصادی عظیمی نظیر کارخانه خوراک دام از بضاعت علمی گروه علوم دامی فلان موسسه آموزش عالی شهرستان که روی کاغذ دارای دانشجو از مقطع کاردانی تا دکتراست، استفاده میکند؟
بد نیست بدانید در میان قریب 124 رشته موجود در مراکز آموزش عالی شهرستان شاهد انواع رشتههای مورد نیاز شهرستان هستیم، برای برخی از این رشتهها انواع کارگاهها با صرف میلیاردها ریال اعتبار ایجاد شده است، بخش صنعت و معدن و حوزههای اقتصادی شهرستان از این بضاعت بیبهره هستند. بایسته است نوعی همافزایی در بحث پژوهش توسط دانشگاهها نهادینه شود. کاشمر در حوزههای مختلف برای نیل به توسعه نیازمند تحقیق و پژوهش است. کاشمر برای گذر از سنت به مدرنیته نیازمند نوعی نگاهی بومی به پژوهش با کمک دانشگاههای شهرستان و محققانش است.
برای کاشمر زیبنده نیست که هنوز کشاورزیاش سنتی باشد. نباید هنوز چشم انتظار عنصر غیر بومی برای بهرهبرداری از معادنش باشد. کاشمر نباید در بحث توسعه نیازمند شرکتهای غیر بومی برای نگارش و تهیه انواع طرحهای توجیهی و جامع باشد. با تحقیق و پژوهش میتوان انواع محصولات منطقه را با نشان جغرافیایی کاشمر، بِرَندسازی کرد. میتوان میزان رضایت ارباب رجوع در نهادی مثل شهرداری را بررسی کرد. میتوان کیفیت و کمیت فلان پروژه عمرانی، مثلاً آسفالت محور کاشمر به سید مرتضی(ع) را ارزیابی کرد. با پژوهش میتوان آینده کاشمر را به بهترین نحو رقم زد. نسل آینده از امروز ما سئوال خواهند کرد. غفلتهای ما را رصد خواهند کرد. روحیه پرسشگری آنان را باید جدی بگیریم.