اعتماد اجتماعی موتور محرکه تبدیل ترشیز سنتی به ترشیز نوین

anbiyaei-03این روزها اندیشه در باره ضروت ایجاد ترشیز نوین برای بسیاری از اهالی فرهیخته و هوشمند منطقه بدل به یک دغدغه شده است. همه متفق‏القولیم که ترشیز نوین در صورتی محقق می‏شود که به درستی ترشیز سنتی را پشت سر بگذاریم. برای این مه باید گذشته این دیار را کالبدشکافی کرده به آسیب‏شناسی در حوزه‏ های مختلف بپردازیم. خیلی مهم است که بدانیم چه مسایلی باعث عدم توسعه‏ یافتگی ترشیز شده است. سه شهرستان کاشمر، بردسکن و خلیل‏ آباد و نواحی خاصی چون کوهسرخ، کندر، شهرآباد و انابد و درونه برای پیشرفت چه کم داشته یا دارند؟ بی‏ تعارف گذشتگان میزان قصور یا همت خود را در این راستا باید ارزیابی و به نسل آتی گزارش دهند.

 

تزشیزنوین توان بازخواست از گذشتگان را داراست و یقین از فرزندانش خواهد خواست تا با رصد گذشته و حال به فکر آینده باشند. روی کاغذ همه چیز خوب است. هر سه شهرستان سند توسعه دارند. روی کاغذ تمام توانمندی‏های این سه شهرستان ثبت شده است. به عبارتی هم آمایش سرزمین و هم پایش آماری انجام شده است ولی در عمل هنوز میان ترشیز سنتی تا ترشیز نوین فاصله بسیار است. دلایل مختلفی برای وجود این فاصله قابل طرح است. شاید یکی از عمده‏ترین این دلایل غلبه شعار بر شعور است. مدیران ترشیز در ادوار مختلف حرف‏های قشنگ بسیاری زده‏اند. بسیاری هم قشنگ حرف زدند. در این ادوار بحث توسعه سکه رایج بسیاری از سخنرانی‏ها بوده است.
در کنار بحث شعار باید به موضوعات نظیر؛ عدم توجه به شایسته‏سالاری، عدم توجه به مباحث زیرساختی و عدم اعتناء به بسیاری از اسناد مربوط به توسعه منطقه قابل طرح است. در کنار همه این موارد باید به رنجور بودن وضعیت اعتماد در پیرامون خود اشاره کنیم. ضعف اعتماد اجتماعی در سطح کشور قابل رصد است ولی در دیار ما به پدیده‏ای مشهود و در عین حال نسبتاً مخفی بدل شده است. اعتماد مفهومی انتزاعی و در عین حال کاربردی‏ترین و عام‏ترین پدیده‏های اجتماعی است که بشر در همه زمان‏ها روابط، تعاملات اجتماعی و کنش‏های خود را مبتنی بر آن نظم داده است.
اعتماد، توقع و انتظار واکنش مناسب و مطلوبی است که در چارچوب خصوصیات شخصيتی، عرفي، هنجاري و ساختارهای اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی جامعه صورت گیرد. مکانیسمی است که از طریق آن شكل‏گيري و تداوم تعاملات رسمی و غیررسمی ممكن مي‏شود.اعتماد اجتماعی چیزی نیست كه به سادگی یا به اجبار بر چهره روابط و تعاملات اجتماعی دیار ترشیز بنشیند و رنگ بگیرد. باید اهالی از روی تمایل و علاقه به مشاركت و انگیزه به فعالیت‏های مختلف؛ فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و حتی سیاسی خود بپردازند، آیا به نظر شما در ادوار مختلف این مهم به درستی محقق شده است؟
اعتماد اجتماعی، باعث پیوند و افزایش همبستگی اجتماعی می‏شود و هرچه درجه این اعتماد در جامعه افزایش یابد، درجه پیوند و همبستگی اجتماعی نیز افزایش پیدا می‏كند. براین اساس اعتماد اجتماعی، اعتماد به نفس و افزایش توانایی‏های افراد را به همراه دارد. برای افراد، اعتبار و پرستیژ اجتماعی به بار می‏آورد، باعث گسترش فعالیت‏های فرد در جامعه می‏شود و افراد را از نوعی پشتیبانی جمعی برخوردار می‏سازد. آیا این وضعیت در بحث اعتماد اجتماعی در سه شهرستان ترشیز مشهود است. اگر اعتماد اجتماعی به درستی تبیین می‏شد ترشیز بدل به بهشت سرمایه‏گذاران ترشیزی‏الاصل می‏شد. همه می‏دانیم در ادوار محتلف به طور جدی در جذب سرمایه‏گذاران غیر بومی موفق نبودیم و حتی شاهد هجرت برخی از سرمایه‏گذاران بومی شدیم.
سرمایه اجتماعی وقتی بالاست كه اعتماد در میان مردم بالا باشد، همبستگی اجتماعی شدید باشد، تعهد به منافع ملی و منافع اجتماعی جدی باشد، احساس نوعدوستی و همیاری جمعی قوی باشد، قانون حرمت داشته باشد و كسی جرات نكند آشكارا در جامعه، خلاف قانون رفتار كند، مردم نسبت به دردها و مصائب همنوعان خود در جامعه حساس باشند و واكنش نشان دهند، بی‏تفاوتی اجتماعی حداقل باشد و مردم در ناهنجاری‏ها و مشكلات اجتماعی خود را مسئول بدانند. انجام آموزش در سطح خانواده، از طریق وسایل ارتباط جمعی و نیز احترام به باورها، ارزش‏ها و هنجارهای رایج در ترشیز می‏تواند اعتماد اجتماعی را در دیارمان درونی كند.
عامل مهم تخریب كننده اعتماد اجتماعی، منفعت‏طلبی افراطی افراد است. همه شاهدیم که برخی افراد سعی می‏كنند با استفاده از روش‏های كاذب، سهم بیشتری از امكانات و منفعت را برای خود طلب كنند. اگر در جریان تعاملات و روابط اجتماعی، از اعتماد اجتماعی سوءاستفاده شود، شمار آسیب‏های اجتماعی گسترش می‏یابد. سوءاستفاده از اعتماد اجتماعی، تضعیف اعتماد اجتماعی را به همراه دارد. آن جا که اختلاف و چنددستگی ظاهر شده و بنا به فرمایش مقام معظم رهبری: « برخی در گرداب غرور درغلتیده، بعضی سعه‌صدر و تحمل مخالف را از دست داده، عده‌ای گرفتار هوای نفس شخصی و گروهی شده، شماری سلیقه‌های شخصی را بر قانون‌گرایی ترجیح داده‌اند »، بزرگترین آسیب و ضربه به اعتماد اجتماعی وارد گردیده است.
برای تبدیل ترشیز سنتی به ترشیز نوین ، حفظ و تقویت اعتماد اجتماعی و تحکیم وحدت سه شهرستا ضروری است، برای این مهم باید مسئولان از خود شروع کنند. قد برافراشتن بیش از پیش اعتماد اجتماعی در ترشیز نیازمند؛ صداقت، هوشیاری، مغرور نشدن، قانون‌گرایی، سعه‌صدر، خودسازی، خویشتن‌داری و پرهیز از تفرقه و اختلاف و برقراری روابط حسنه‏تر از قبل بین مسئولان است.
انسان‏ها در شرایط تعادل اجتماعی و فرصت های برابر، به دور از هر گونه دورویی و نفاق عمل می‏کنند. شرایط و وضعیت اجتماعی جامعه موجب می شود تا برخی به سوی تقیه و یا نفاق رو آورده و از عمل شفاف سازی خودداری و پرهیز نمایند. چنین شرایطی برخی را به هر علت دیگری به سوی نهان‏کاری سوق می‏دهد. اینان صورتک‏هایی را بر چهره می‏زنند تا خود را غیر از آن چه هستند، نشان دهند. این گونه است که بی‏اعتمادی پدید آمده و رشد می‏کند و حتی شاهد بروز انزوای اجتماعی می‏شویم.
انزوای اجتماعی به معنای عدم وجود پیوندهای اجتماعی درمیان افراد است. یکی ازپیامدهای انزوای اجتماعی یأس اجتماعی است. با گسترش اعتماد اجتماعی، یأس اجتماعی کاهش می یابد. برای گسترش اعتماد اجتماعی از خود باید شروع کنیم. فرزند دیار ترشیز باید به زادگاه خود تعلق خاطر خاص داشته باشد. آسیب‏شناسی گذشته یک ضرورت است. ترشیز فردا لایق بهترین‏ها و برترین‏هاست. همتی باید تا دگر شویم.